Overbooking Nedir?

Uçak seyahatleri tüm dünyanın en sık tercih edilen ulaşım modellemelerinden biridir. Hız, güvenlik, ekonomi ve zaman yönetimi gibi sayısız özellikle birlikte, yolculuk konforu düşünüldüğünde bu tercih yoğunluğu normal bir durumdur. 

Uluslararası mesafeler için birkaç saatlik ulaşım döngüsü kurgulamayı mümkün kılan bu ulaşım araçları için elbette çeşitli riskler de söz konusudur. Bunlar arasında yolcular için en sık duyulan kavramlar arasında overbooking yer alır.   

Uçak yolculukları yaşanabilecek iptal durumlarına karşı korumalı şekilde bilet satışı yapılarak kurgulanır. Bu durumun sebebi, havaalanı check-in kontuarlarının erken kapanması gibi çeşitli şekillerde ortaya çıkar. 

Örneğin; yurt dışı uçuşu için organize edilen bir yolculukta, 100 yolcu kapasiteli uçak için 105 bilet satışı yapılır. Bu kapasite fazlası satışlar, yaşanabilecek herhangi bir aksaklık sebebiyle gelemeyen yolcuların yerine uçağın tam kapasite hareket etmesi için yapılır. Eğer 100 yolcu kapasiteli uçakta, 105 bilet satışı yapılmışsa ve 100 yolcunun tamamı sorunsuz şekilde yolculuğa katılmışsa, kalan 5 yolcunun bileti overbooking sebebiyle revize veya iptal edilir. 

Overbooking Nedir? 

Çifte rezervasyon olarak bilinen overbooking kavramının en basit tanımı kapasite fazlası bilet satışıdır. Yolcuların çeşitli sebeplere bağlı olarak check-in yapamama ihtimaline karşı, uçak biletleri kapasite fazlası şekilde gerçekleşir. 

Önceden bilet alan kişilerin bir kısmı uçuşa katılmasa dahi uçakların tam kapasiteli çalışması için fazladan bilet satışı yapılır. Bu durum garantili bir yönetim politikası gibi görünse de hava yolu şirketlerinin yolcularına karşı zor durumda kalmasına da sebep olabilir. Çünkü overbooking uygulamaları yapılan uçuşlarda kapasiteye uygun katılım olduğunda, fazladan satış yapılan yolcuların rezervasyonu iptal edilir. 

Overbooking gerçekleştiği senaryolar için genelde uçağın business class sınıfındaki boşluklar kullanılır. Yani yolcuya satılan bilet overbooking gerekçesiyle iptal edilirse; uçağın business sınıfındaki boşluklara kaydırma yapılır. Ancak business sınıfında yer bulunmuyorsa, hava yolu şirketi sonraki en yakın uçuş için yolcuya yer ayırır. 

Overbooking Neden Yapılır? 

Overbooking hava yolu şirketleri tarafından uygulanan bir garantör yöntemdir. Biletli yolcuların çeşitli sebeplere bağlı olarak uçuşa katılamaması durumlarına karşı fazladan bilet satışı gerçekleştirilir. Böylece uçaktaki koltukların boş kalmaması sağlanır ve tam kapasite çalışma politikası uygulanır. 

Check-in süresi içinde işlem gerçekleştirmeyen bilet sahiplerinin yerine fazladan bilet satışı yapılan yolcular kabul edilir. Ancak satın alım yapan yolcuların uçuşa katılması halinde fazladan bilet satışı yapılan yolcular için kaydırma işlemi yapılabilir. 

Uçakların business class bölümündeki koltuklara, overbooking sebebiyle fazla bilet satışı yapılan yolcular yerleştirilebilir. Bu kaydırma işlemi için uçağın business class bölümünde yeterli koltuk bulunmuyorsa, hava yolu şirketi en yakın uçuş için yolculara yeni bilet işlemi başlatır. Böylece herhangi bir hak mağduriyeti yaşanmadan yolcunun talep ve ihtiyaçları karşılanabilir. Overbooking kaynaklı mali kayıplar başta olmak üzere yolculuk risklerinin en aza indirgenmesi için seyahat sağlık sigortası yaptırmak doğru bir tercihtir. 

Overbooking Oranı Hesaplaması Nasıl Yapılır? 

Hava yolu şirketleri, yapılan uçuşları dönemsel olarak inceleme altına alır. Bu incelemeler sırasında hangi coğrafyalar arasında, hangi dönemlerde veya günün hangi saatlerinde yapılan uçuşlara kaç kişinin geç kaldığı hesaplanır. Böylece bir istatistik oluşturulur. Bu istatistikler sayesinde uçuşlar için yapılması planlanan overbooking satışların belirlenmesi kolaylaşır.  

Hangi zaman aralığı ve ülke arasındaki uçuşun hangi oranda overbooking’e ihtiyaç duyduğuna istatistiki verilerle karar verilir. İstatistik değerlendirmelerinin ardından belirli zaman dilimlerinde ve belirli coğrafyalar arasında daimi şekilde overbooking uygulanabilir. 

Overbooking uygulamasındaki temel amaç uçuş kapasitesinin tam olması ve iptallere bağlı zararların önlenmesidir. Bu hedefe ulaşmak isteyen şirketler, overbooking satışı kapsamında kapasitenin üzerinde bileti satışa sunabilir. 

Overbooking Nedeniyle Çıkan Problemler 

Olası iptal istatistikleri üzerinden, yolcu kapasitesini aşan bilet satış yöntemine overbooking adı verilir. Bu sistemde temel amaç, uçuşlarda tam kapasite sağlamak amacıyla biletini iptal eden yolcu sayısına oranla fazladan bilet satmaktır. Böylece bilet iptallerinin ardından uçakta boş koltuk kalmadan fazladan bilet sahipleri uçuşa dahil edilebilir. Ancak bu yöntem çeşitli riskleri ortadan kaldırmak için geliştirilmiş bir satış tarzı olsa da beraberinde birtakım sorunları da getirebilir.  

Sivil havacılık kuralları gereği, uçuşlar sırasında yolcu haklarına her hava yolu şirketi uyum sağlamalıdır. Bu bağlamda overbooking sebebiyle mağdur olan yolcular için gereken alternatifleri üretmek, yine hava yolu şirketinin sorumluluğudur. Bu alternatiflerden en fazla başvurulan, diğer uçuşlara yönlendirmedir.  

Overbooking nedeniyle bileti iptal olan bir yolcu, mağduriyet yaşamaması için en yakın sonraki uçuşa transfer edilir. Ancak yolcu bu teklifi kabul etmezse, yine sivil havacılık kuralları gereği hava yolu şirketi çeşitli tazminatlarla muhatap olabilir. Söz konusu problemlerin yaşanmaması adına, overbooking satışlar için alt bilgilendirme metni ve rıza beyanı bilet satışı sırasında yolcudan talep edilir.  

Overbooking Nedeniyle Yolcuya Tanınan Haklar 

Havacılık kuralları, yalnızca yolcu güvenliği ve uçuş kriterleriyle ilgili değil, yolcuların hak mağduriyetleri karşısındaki haklarıyla ilgili de hükümler içerir. Bunlardan biri de overbooking sebebiyle bilet iptali yapılan yolcuların sahip olduğu haklardır. 

Overbooking’e bağlı olarak uçağa kabul edilmeyen kişiler için tanınan haklar şu şekilde sıralanabilir: 

• Bekleme sürecinde yolcuya ait yeme-içme ve konaklama masrafları karşılanmalıdır. 

• 100-600 Euro arasında tazminat ödemesi yapılmalıdır. 

• Herhangi bir süre kısıtlaması olmadan, ücretsiz şekilde telefon görüşmesi yapılması sağlanır. 

• Hava yolu tazminat ödemesinden önce yolcuya sonraki ilk sefer için bilet ayarlamakla yükümlüdür. 

• Yolcular iptal süreci sonrasında maddi veya manevi kayıpları için Yargıtay kararına dayalı olarak hava yolu şirketine dava açabilir. 

Overbooking Tazminatı Nedir? 

Hava yolu şirketleri çifte rezervasyon sistemi uygulayarak bazı zarar risklerinden kaçınmak isteyebilir. Bu durum yolcuların bilet alımı sırasında overbooking’e bağlı mağduriyet yaşamasına sebep olur. Bu mağduriyetlerden doğan haklardan biri de tazminat hakkıdır. 

Yolcular, yalnızca uçak biletine ilişkin telafi bileti edinmekle anlaşma sağlamayabilir. Böyle durumlarda hava yolu şirketi iç hat uçuşlarında 100 Euro ödeme yapmayı teklif edebilir. Ayrıca; 0-1500 km dış hatlar için 250 Euro ve 1501-3500 km dış hat uçuşlarında 400 Euro tazminat ödemesi yapılır.  3501 km ve üzerindeki mesafeler için ise 600 Euro tazminat ödemesi yapılır.

Yolcuların bilet iptali sonrasında alacağı tazminat km ölçeğinde belirlenir. Ancak talep edebilecekleri tek tazminat şekli bu değildir. 

Yolcular iptal olan uçuşları nedeniyle maddi veya manevi kayıp yaşamaları durumunda, Yargıtay kararıyla tazminat davası açabilir. Açılan davayı kazanan yolculara tazminat ödemeleri hava yolu şirketi tarafından veya overbooking organizatörü resmi sorumlu aracılığıyla gerçekleştirilir. 

Seyahat Sigortası Overbooking Masraflarını Karşılar Mı? 

Seyahat sağlık sigortası yaptırmak, tüm seyahatlerde ortaya çıkabilecek risk ve kayıpları en aza indirgemek için işlevsel yöntemlerin başında yer alır. Overbooking kaynaklı konaklama, yeme-içme gibi giderler yalnızca uçuş firması tarafından değil, sigorta tarafından da karşılanır. Bu avantajın yanı sıra sigorta sayesinde rötar, bagaj kaybı ve çeşitli yolculuk risklerine bağlı gecikmeler dahil yolcular için güvence sağlanır. Seyahat sağlık sigortası yaptırarak tüm yolculukları güvence altına almak, maddi risk oranını konforlu biçimde en aza indirir. 

Siz de yolculuklarınızı overbooking dahil, diğer tüm risklere karşı güvence altına almak için sigortaladim.com’dan seyahat sağlık sigortası teklifi alabilirsiniz. Sigortaladim.com sayesinde aynı anda 20’den fazla sigorta şirketinin verdiği teklifleri karşılaştırabilir, ihtiyacınıza uygun olan poliçeyi online olarak satın alabilirsiniz.