Dünyanın En Şiddetli 7 Depremi

Deprem, dünyamızda görülen doğal afetler arasında belki de en yıkıcı olanlardan bir tanesi. Her coğrafyada farklı yoğunlukta bulunurken aynı zamanda her coğrafyada farklı etkiler gösteriyor. Aynı zamanda bütün ülkelerin de depreme karşı bilinç düzeyi birbirinden farklı. Japonya’da çok yüksek şiddette beraberinde getirdiği tsunami hariç bir depremde hiçbir kayıp yaşanmazken, diğer bir ülkede önlem alınmadığı için binlerce insan hayatını kaybedebiliyor. Hem maddi hem manevi şekilde coğrafyalara zarar vermekte olan deprem felaketi diğer felaketlerin yanında oldukça fazla önem teşkil ediyor. Öyle ki binalar buna göre tasarlanıyor, ülkemizde de dahil olmak üzere birçok insana bu konu hakkında bilinçlendirmek amacı ile konferanslar, eğitimler düzenleniyor. Bu yazımızda ise dünyadaki en şiddetli depremler hakkında konuşacağız.

Dünyanın En Büyük Depremi Nerede Oldu?

Dünyanın en şiddetli depremi Richter ölçeği ile ölçülen en büyük deprem olan Büyük Şili Depremi olarak biliniyor. Büyük Şili Depremi 22 Mayıs 1960 tarihinde 19:11’de gerçekleşiyor. Dünyada yaşanmış en şiddetli deprem olan bu depremin titreşimleri bir hafta boyunca belirgin bir düzeyde yer altında hissedilmiş ve jeofizikçiler tarafından ölçülmüştür. Depremin merkez üssü ise başkente 700 km uzaklıkta, güneyde bulunan Valdivia şehri. Aynı zamanda deprem tsunamiye sebebiyet vermiş durumda. Bu nedenle de çevredeki sahil şehirlerini vuran tsunami oldukça büyük hasarlara yol açmış. Üç bin kişi civarında insan hayatını kaybetmiştir. Puerto Saavedra gibi şehirlerin tümü yıkılmış konumda iken Puerto Montt, Angol, Los Angeles gibi şehirlerde binaların tamamına yakını hasar görmüştür. Depremin oluşturduğu tsunami dalgaları Japonya’yı da vurmuş ve Japonya’da birçok insanın hayatını kaybetmesine yol açmıştır. Aynı dalgalar bir süre sonra Şili’ye dönmüştür. Aynı zamanda Şili’de birkaç ay sonrasında aynı senede şiddeti 7.0 üzerinde başka depremler de meydana geliyor. Bu depremlerin birçoğunun Büyük Şili Depremi etkisinde gerçekleştiği söyleniyor.

Dünyada olan en şiddetli deprem dendiğinde ikinci sırada olan bir diğer deprem de Alaska’da gerçekleşti.  27 Mart 1964 tarihinde gerçekleşen Alaska depreminin en dikkat çekici özelliği dört dakikadan uzun sürmesi. 9.2’lik şiddeti ile dört dakikadan uzun süren bu deprem 139 kişinin hayatını kaybetmesine neden olmuş. Can kaybının bu kadar az olmasının nedeni ise Alaska bölgesinde yerleşimin oldukça az olması. Toplu yerleşimin bulunmadığı bu kesimde bu nedenle can kaybı 139 ile kalmış durumda. Depremin yarattığı büyük hasar siyah beyaz şekilde fotoğraflanmış.

Dünyada bilinen en şiddetli deprem dendiğinde üçüncü akla gelen ve belki de en çok can kaybına neden olan Endonezya Sumatra depreminde sıra. Bu deprem 9.1 şiddeti ile toplam 10 dakika etkisini gösterdi. 26 Aralık 2004 tarihinde gerçekleşen bu deprem beraberinde 40 ülkeyi etkileyerek 230.000 can kaybına neden oldu. 30 metre yüksekliğindeki tsunami dalgaları birçok ülkede kayıpların verilmesine sebebiyet verdi.   Bu depremden birkaç ay sonra 28 Mart 2005 tarihinde Endonezya bir depremle daha sallandı. 8,6 şiddetindeki bu deprem oluşturduğu tsunami dalgaları nedeni ile binden fazla kişinin ölümüne neden oldu.

Dünya üzerindeki en şiddetli deprem listesinde dördüncü olarak yer alan 11 Mart 2011 Japonya Tohoku depremi, 9.0 şiddetiyle beraberinde yarattığı tsunami nedeni ile birçok can kaybına neden oldu. 38 metreye ulaşan tsunami dalgaları nedeniyle 15 bin 900 kişi hayatını kaybederken 3 bine yakın kişinin bedeni hala bulunamadı. Japonya’nın en büyük felaketlerinden olan bu deprem sonucu birçok insan gıdasız, elektriksiz ve susuz kaldı. Fukushima Nükleer Santrali bu deprem sonucu büyük hasar aldı ve büyük ölçüde radyasyon yayılımı gerçekleşti.

Dünya tarihinde en şiddetli deprem listesindeki dördüncü deprem ise 9.0 şiddeti ile Rusya Kamçatka depremi. Deprem 4 Kasım 1952 tarihinde gerçekleşti ve hiçbir can kaybına neden olmadı. Büyük ölçüde maddi hasar meydana geldi.

Dünyanın en şiddetli beşinci depremi ise 27 Şubat 2010 tarihinde gerçekleşen Şili depremi olarak biliniyor. Concepcion kenti dolaylarında gerçekleşen depremin şiddeti ise 8.8 idi. Deprem 450 civarı insanın hayatını kaybetmesine yol açtı. İddialara göre bu depremin şehri üç metre civarı kaydırdığı söylentiler arasındaydı.

En şiddetli depremler listesindeki altıncı deprem ise Küba’da gerçekleşti. 28 Ocak 2020 tarihinde 7,7 şiddetinde olduğu belirlenen deprem ilk olarak 7,3 şeklinde açıklanmıştı. 12 Ocak 2010 yılında Amerika’nın yoksul kentlerinden biri olan Haiti’yi 7,0 şiddetinde bir deprem vurdu. Yoksul bir şehir olması nedeni ile diğer depremlere oranla büyük bir can kaybı yaşandı. Yaklaşık 200 bin kişinin hayatını kaybettiği bu deprem büyük bir facia olarak anılıyor. 2008 senesinde Çin’in Siçuan şehrinde meydana gelen 7,8 şiddetindeki deprem de birçok canı aldı. 70 bin kişinin ölümüne neden olan deprem sonrası Çin’de üç günlük yas ilan edildi. Deprem birkaç dakika sonra Tayvan, Japonya gibi çevre bölgelerden de hissedilirken buralarda can veya mal kaybı yaşanmadı. Depremlerden bir diğeri 8 Ekim 2005 tarihinde Pakistan’da meydana geldi. 7,6 şiddetindeki deprem 75 bine yakın insanı hayattan kopardı. Yaklaşık iki bini Hindistan vatandaşı olmak üzere 75 bin kişi hayatını kaybetti. 26 Aralık 2003’te İran’ın Bem kentinde gerçekleşen depremde de birçok vatandaş hayatını kaybetti. Şiddeti 6,6 olan depremin enkazı altından 31 bin vatandaş hayatını kaybetmiş olarak çıkartıldı.

Ciddi şekilde can ve mal kaybına neden olan depremlerden bir diğeri ise 17 Ağustos 1999 senesinde gerçekleşmiş olan Gölcük Depremi. Gölcük depremi ile birlikte 20 bini aşkın vatandaşımız hayatını kaybetti. Birçok insan evsiz kaldı. 7,5 şiddetindeki bu deprem yüzünden Gölcük ve çevre şehirler uzun süre toparlanamadı. Görüldüğü üzere dünya genelinde her coğrafyada görülebilen deprem felaketinin bizleri ne zaman bulacağı hiçbir şekilde belli olmuyor. Bu yüzden önlemlerimizi almalı, deprem felaketinin her an bizi bulabileceğini düşünerek hareket etmeli, yeni yapılarımızı buna göre inşa etmeliyiz. Görüldüğü üzere Japonya gibi ülkelerde deprem değil de tsunami can alıyor. Japonya’daki yapıların sağlamlığı göz önüne alındığında bu tür önlemleri bizim de almamız gayet yerinde bir karar olacaktır.

Dünyadaki En Büyük Deprem Kaç Şiddetinde Gerçekleşti?

Richter ölçeğinde enerji düzeyi 7,0 üzerinde olan depremler tehlikeli kategorisine giriyor. Öyle ki bazı coğrafyalarda bu ölçeği geçmeyen depremler, geçen depremlerden daha fazla can ve mal kaybına neden oluyor. Bu durum ise her ülkenin aldığı önlem, ülkenin ekonomik durumu gibi değerlere bağlı olarak değişkenlik gösterebiliyor. Dünyada ölçülen en şiddetli deprem Büyük Şili Depremi olarak biliniyor. 22 Mayıs 1960 tarihinde gerçekleşen bu depremin Richter ölçeğinde karşılığı ise 9,5 olarak biliniyor. Bu deprem bir açıdan jeofizikçiler tarafından oldukça fazla ilgi çekiyor. Depremin yarattığı büyük enerji, büyük titreşim yaklaşık bir hafta boyunca ortamda bulunuyor ve açık bir şekilde jeofizikçiler tarafından incelenerek gözlem yapılabiliyor. Aynı zamanda depremin bu denli yıkıcı olması sonucu tsunami oluşması da engellenemez bir gerçek. Oluşan tsunami büyük ölçüde yıkıma sebebiyet veriyor. Tsunami bazlı olarak 3 bin kişi bu deprem sonucu hayatını kaybediyor.